Zonlicht is grootste oorzaak huidkanker
Aantal gevallen van huidkanker neemt explosief toe
Gepubliceerd op: 17 juni 2022De laatste decennia is het aantal gevallen van huidkanker in Nederland explosief gestegen. Huidkanker is inmiddels zelfs de meest voorkomende kankersoort. Blootstelling aan zonlicht is de belangrijkste oorzaak van deze ziekte. Dermatoloog Rob Veenhuis geeft uitleg.
“De ziekte huidkanker neemt epidemische vormen aan. Zo is in Nederland in 2021 bij ruim 82.000 mensen huidkanker vastgesteld”, zegt Rob Veenhuis. “Je ziet het vooral bij vijftig-plussers, die vroeger niet of nauwelijks zonnebrandcrème hebben gebruikt en veel in de zon hebben gezeten of gewerkt. De relatie tussen zonlicht en huidkanker was destijds niet zo bekend.
Toch zien we ook bij de jongere generaties huidkanker fors toenemen. Een mogelijke verklaring is dat de lucht tegenwoordig schoner is en minder fijnstof en andere deeltjes bevat, die het zonlicht filteren. Ook het gebruik van de zonnebank speelt een rol.”
Zonlicht bevat ultraviolet (UV) licht. Dat is licht waardoor we bruin worden, verbranden en dat huidcellen kan beschadigen. “Het lichaam kan beschadigde cellen repareren, maar dat lukt niet altijd. Een beschadigde cel kan zich dan ontwikkelen tot een tumor, als gevolg van ongeremde celdeling. Het gevaar van kankercellen is dat ze zich via de bloedvaten en lymfebanen kunnen verspreiden door het lichaam en daardoor uitzaaiingen kunnen veroorzaken, bijvoorbeeld in organen.”
Dermatoloog Rob Veenhuis:
“Gebruind zijn door de zon werd jarenlang gezien als teken van gezondheid. Inmiddels weten we wat de keerzijde daarvan is.”
Soorten huidkanker
De drie meest voorkomende soorten huidkanker zijn basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en melanoom. “Met 70 à 75 procent is basaalcelcarcinoom verreweg de meest voorkomende huidkanker”, vertelt Rob Veenhuis. “Nu is het zo dat een basaalcelcarcinoom vrijwel nooit uitzaait. Maar basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom kunnen wel ernstige beschadigingen van de huid of de diepere weefsels geven, met verminkingen tot gevolg. Om dit te voorkomen, moeten ze behandeld worden. Hoe eerder, hoe liever. Want hoe groter het carcinoom, hoe groter bijvoorbeeld de operatiewond. In het gezicht kan dat erg ontsierend zijn.”
Het melanoom geeft een veel groter risico op uitzaaiingen en kan zich daardoor ontwikkelen tot een levensbedreigende kanker. “Ook bij het ontstaan van een melanoom speelt overmatige blootstelling aan zonlicht een belangrijke rol’, vertelt Rob Veenhuis. “Het aantal mensen met een melanoom is de afgelopen twintig jaar meer dan verviervoudigd. Het melanoom ontstaat vaak vanuit een moedervlek. Ga daarom bij een veranderende moedervlek altijd naar de huisarts.”
Ook de zonnebank
“Gebruind zijn door de zon werd jarenlang gezien als teken van gezondheid”, zegt Rob Veenhuis. “Inmiddels weten we maar al te goed wat de keerzijde daarvan is. Ook het gebruik van een zonnebank vergroot de kans op huidkanker.”
Nu weten we ook dat we voldoende zonlicht nodig hebben om ons prettig voelen en om vitamine D aan te maken. “Dat klopt”, beaamt Rob Veenhuis. “Maar daarvoor is dagelijks 15 tot 20 minuten met gezicht en armen in de zon voldoende. Ga dus verstandig om met zonlicht.”
Wat te doen bij vreemde plekjes?
- Ziet u vreemde plekjes op uw huid? Laat het dan altijd checken door de huisarts. Deze kan de plekjes goed beoordelen. Bij twijfel verwijst de huisarts u naar de dermatoloog.
- Denk bij vreemde plekjes aan: wondjes die steeds maar niet willen genezen, eczeem-achtige plekjes die niet weggaan met hormoonzalf, een moedervlek met afwijkende
vorm of kleur, een veranderende moedervlek, een moedervlek die er anders uitziet dan de rest, en alle andere plekjes die u vreemd vindt. - Een huidonderzoek is niet vervelend, omdat er in het algemeen alleen maar gekeken wordt. Een enkele keer moet er een stukje weefsel (biopt) worden weggehaald
voor onderzoek. Dit is een kleine ingreep, onder plaatselijke verdoving. - Rob Veenhuis stelt: “Ga bij vreemde plekjes altijd naar de huisarts. Beter een paar keer voor niets de arts bezocht dan één keer te laat.”
Verstandig omgaan met zonlicht
- Zorg dat je niet verbrandt door de zon.
- Als je aan het eind van de zomer heel bruin bent, heb je eigenlijk te veel zonlicht gehad.
- Ga niet onder de zonnebank.
- Ga je de zon in? Gebruik dan zonnebrandcrème. Hoe hoger de beschermingsfactor, hoe langer de crème beschermt. Ga liefst voor factor 30 of hoger. Smeer iedere twee uur opnieuw.
- Gebruik voldoende zonnebrandcrème. Voor het insmeren van het hele lichaam heeft een volwassene zo’n 35 milliliter (6 à 7 theelepels) nodig. Dat is meer dan de meeste mensen denken. Dat betekent dat je zes keer kunt doen met een flacon van 200 milliliter.
- Door zweten en zwemmen vermindert de werking van de zonnebrandcrème. In dat geval moet je vaker smeren.
- Goed om te weten: hoe meer je zonnebaadt, hoe sterker je huid veroudert. Rob Veenhuis: “De beste anti-verouderingscrème is een zonnebrandcrème!”
Laatst bijgewerkt op: 11 juli 2022
