Wakker worden met een pijnlijke teen
Jicht: pijnlijk, maar doorgaans goed te behandelen
Gepubliceerd op: 02 november 2021Jicht is een gewrichtsontsteking die vrij veel voorkomt en die plotseling ontstaat. Zo gebeurt het nog wel eens dat iemand ’s ochtends vroeg wakker wordt met een pijnlijke, gezwollen en rode teen. Vaak is het dan jicht. Wat is jicht? En wat is er aan te doen? Reumatoloog Anne-Marie Wessels legt het uit.
“In de zomer komt jicht wat meer voor, vooral bij mannen”, vertelt Anne-Marie Wessels. “Dat is zeer waarschijnlijk gerelateerd aan te weinig water drinken bij warm weer, grotere vleesconsumptie door het barbecueën, en de biertjes die bij de barbecue worden gedronken.”
Een bepaalde leefstijl kan jicht uitlokken. “Bekende risicofactoren zijn overgewicht, te hoog cholesterol, te hoge bloeddruk, te weinig water) drinken, te veel vlees eten en alcoholgebruik. Ook diabetes, vaatziekten, slecht functionerende nieren en het gebruik van plastabletten vergroten het risico op jicht.”
Urinezuur
Jicht ontstaat door een teveel van urinezuur in het lichaam. Urinezuur krijgen we binnen door onze voeding. Bij een teveel daarvan, in combinatie met de hiervoor genoemde risicofactoren, kunnen urinezuurkristallen ontstaan. Die nestelen zich dan in een gewricht, waardoor het gewricht kan gaan ontsteken. Deze ontsteking kan zeer pijnlijk zijn. “Jicht komt vaak voor in de grote teen, wat ook wel podagra wordt genoemd. Maar ontstekingen in de enkels en knieën komen ook voor. En soms ook in andere gewrichten, zoals in de handen.” Bij jicht zien we soms zogeheten tophi (zie foto). “Dat zijn onderhuidse zwellingen, met een ietwat gele kleur. Dit is ook stapeling van urinezuurkristallen.”
Diagnose
Anne-Marie Wessels legt uit hoe de diagnose wordt gesteld. “Uiteraard vraag ik de patiënt uit over de klacht en hoe deze ontstaan is, en onderzoek ik het gewricht. Ook doe ik een punctie: via een hol naaldje haal ik wat vocht uit het ontstoken gewricht en bekijk dat onder de microscoop. Zie ik dan urinezuurkristallen, dan weet ik dat het om jicht gaat.” Soms is het vocht uit het gewricht troebel (pus), en zijn er geen kristallen te zien. “Dat geeft het vermoeden van een bacteriële ontsteking. Het genomen monster gaat dan naar het medischmicrobiologisch lab voor nader onderzoek. De behandeling bij een bacteriële ontsteking gaat met behulp van antibiotica. Een enkele keer gaat het om een combinatie van jicht en een bacteriële ontsteking. Dat behandel ik dan met antibiotica én met medicatie tegen jicht.”
Medicatie
Hoe wordt jicht behandeld? “Dat gebeurt met ontstekingsremmende medicatie. Eventueel spuit de arts een onstekingsremmer meteen bij het consult in, zodat je de behandeling direct start. Patiënten met eenmalige jicht kunnen veelal goed geholpen worden door de huisarts. De reumatoloog komt doorgaans pas in beeld als de diagnose lastig te stellen is of als het een terugkerend probleem is.” Verdere medicatie is afhankelijk van het feit of de jicht voor de patiënt een al dan niet een terugkerend probleem is. “Is dat het geval, dan schrijven we urinezuur-verlagende medicatie voor. Deze medicijnen kunnen in eerste instantie een aanval uitlokken. Daarom wachten we eerst tot het gewricht na de acute fase weer rustig is en geven er dan het eerste half jaar een ontstekingsremmer bij.” Is jicht een terugkerend probleem, dan krijgt de patiënt ook leefstijladviezen, om zo de eerder genoemde risicofactoren zo beperkt mogelijk te houden.
Kenniscentrum Reumatologie
Meer informatie over Jicht en andere reumatologische ziekten en aandoeningen vindt u in het kenniscentrum Reumatologie.
Laatst bijgewerkt op: 02 mei 2022
