Vrouwen geholpen door hersteloperatie bij verzakking

Veel vrouwen, zowel jongere als oudere, hebben al jarenlang klachten door een verzakking in de onderbuik. “Dat is jammer, want er is vrij eenvoudig iets aan te doen”, zegt gynaecoloog Isabel Geerinckx. “Dat kan met een niet al te ingrijpende operatie. Met veel meer levenscomfort als resultaat.”

Een verzakking heet in medische termen prolaps. Isabel Geerinckx legt uit: “De meest voorkomende verzakking is die van de blaas. Deze drukt dan tegen de vaginawand. Dat geeft een vervelend, drukkend en vermoeid gevoel in het bekkengebied. Vrouwen met een verzakking kunnen hun blaas doorgaans moeilijk leeg plassen. Andere mogelijke klachten zijn ongemak bij het vrijen, ongewild urineverlies en steeds terugkerende blaasontstekingen. Ook de baarmoeder of de endeldarm kan verzakt zijn, met soortgelijke klachten.” 

Hoe ontstaat een verzakking?

“De blaas, de baarmoeder en de endeldarm worden op hun plaats gehouden door spieren en bindweefsel. Verzakking ontstaat bijvoorbeeld door veroudering. Erfelijke aanleg kan ook een rol spelen. Andere oorzaken zijn onder meer zwaar lichamelijk werk met veel tillen, astma (met veel hoesten), roken, en twee of meer bevallingen.” We richten ons in dit artikel op de verzakking van de blaas en de baarmoeder. Voor een verzakking van de endeldarm volgt de patiënt een ander traject.

Foto:  Gynaecoloog Isabel Geerinckx voert samen met het OK-team een prolaps-operatie uit.

© Slingeland Ziekenhuis

Bekkenfysiotherapie en Pessarium

Als de verzakking niet al te ernstig is, kan bekkenfysiotherapie helpen om de klachten te verminderen. “De verzakking gaat daarmee niet weg, maar de klachten worden minder”, zegt Isabel Geerinckx. “Echter, niet bij alle vrouwen geeft bekkenfysiotherapie voldoende resultaat. Zeker niet als het gaat om een ernstige verzakking. Een operatie kan dan de oplossing zijn.” Maar daarvóór zit nog een andere stap: “We plaatsen eerst een zogeheten pessarium, achter in de vagina. Dat is een ring van zacht materiaal. Dit gebeurt op de polikliniek. Het pessarium heft de verzakking op en geeft dus een vergelijkbaar effect als een operatie. De vrouw kan dan ervaren wat er gebeurt als de verzakking wordt opgeheven. Ze draagt dit pessarium zes weken, houdt voor één dag een plasdagboek bij en komt daarna terug op de polikliniek.”

Hersteloperatie

Geeft het pessarium verlichting, dan kiezen sommige vrouwen ervoor om het verzakkingsprobleem op te lossen met een pessarium. “Het pessarium wordt dan iedere drie tot zes maanden schoongemaakt. Sommige vrouwen doen dit zelf, andere gaan hiervoor naar de huisarts”, zegt Isabel Geerinckx. Patiënt en gynaecoloog kunnen ook samen besluiten tot een operatie. “Dit is een bekkenbodemoperatie.  Deze worden gedaan door mijzelf of door collegagynaecoloog Eveline Tepe. De operatie gebeurt via vaginale weg, dus er ontstaat geen buikwond. De verdoving is bij voorkeur een ruggenprik, maar de wijze van verdoving bepalen anesthesioloog en patiënt samen. Na de operatie volgen twee dagen opname. En de patiënt moet het daarna zes weken rustig aan doen.”  Wat houdt de operatie precies in? “Meestal kiezen we voor de zogeheten sacrospinale fi xatie”, legt Isabel Geerinckx uit. “De verzakte vaginatop of baarmoeder wordt dan blijvend vastgehecht aan het sacrospinale ligament. Dit is zeer sterk bindweefsel in het bekkengebied. Dit houdt de baarmoeder en de vaginatop op hun plaats. Vaak wordt deze sacrospinale fi xatie in dezelfde operatie gecombineerd met het herstel van een blaaswandverzakking.”

Twee misverstanden

Isabel Geerinckx wil graag twee misverstanden uit de wereld helpen. “Vroeger werd bij soortgelijke operaties een ‘matje’ geplaatst. Door de vele bijwerkingen en complicaties zijn die echter in een kwaad daglicht komen te staan. We gebruiken deze matjes niet meer bij vaginale chirurgie.”
Een ander misverstand is dat de baarmoeder moet worden verwijderd om de verzakking te verhelpen. “Dat is niet het geval. Sterker nog, de baarmoeder is omgeven door bind- een steunweefsel dat juist stevigheid biedt.”

Heeft u klachten die kunnen duiden op een verzakking? En wilt u er iets aan doen? Raadpleeg dan uw huisarts en vraag om een verwijzing naar de gynaecoloog.

Begeleiding rond operatie 

In de begeleiding van de patiënt rond de operatie is een belangrijke rol weggelegd voor continentieverpleegkundige
Dianne Plantinga. “Een goede begeleiding en duidelijke instructie zijn belangrijk bij deze operatie. Sommige patiënten kunnen de eerste tijd na de operatie hun blaas nog niet goed leegplassen. Die blaas moet wel leeg en dat kan met behulp van een patiëntvriendelijke katheter. Ik geef de patiënt hierover uitleg en instructie. Het leegplassen gaat na verloop van tijd steeds beter en uiteindelijk is de katheter niet meer nodig.”
Dianne Plantinga kan onderstrepen dat een operatie vrouwen levenscomfort geeft. “Sommige vrouwen hebben zoveel last van hun verzakking, dat ze er bijna niet meer op uit gaan." 

"Ik heb al veel vrouwen horen zeggen 'ik heb mijn leven weer terug' na de operatie."