Makkelijk van A naar B
Bewegwijzering in het nieuwe Slingeland Ziekenhuis
Gepubliceerd op: 08 juli 2024We openen in 2027 de deuren, maar de voorbereidingen voor het nieuwe ziekenhuis zijn al in volle gang. Een van de onderwerpen waarover nu al wordt nagedacht is bewegwijzering: hoe vinden bezoekers straks op een makkelijke en prettige manier hun weg in het ziekenhuis? Daar komt heel wat bij kijken, vertellen Projectmanager Nieuwbouw Jessica Roelofs en bewegwijzeringsontwerper Martijn Geerdes.
Het interview vindt plaats in De Boerderij, waar het Projectbureau Nieuwbouw zetelt – op de locatie naast de A18 waar het nieuwe Slingeland Ziekenhuis gebouwd gaat worden. Er staat een prachtige maquette op tafel die direct een duidelijk beeld geeft van de nieuwe situatie. Die bestaat uit een parkeerplaats, een loopbrug naar het ziekenhuis – dat uit twee verbonden blokken bestaat – en twee losstaande gebouwen met andere zorgfuncties. Er zijn twee ziekenhuisingangen: een op de begane grond en een op de eerste verdieping. Die laatste staat in directe verbinding met de loopbrug.
Op tijd beginnen
Als projectmanager is Jessica Roelofs al sinds het voorlopig ontwerp betrokken bij de nieuwbouw van het ziekenhuis. Lachend steekt ze van wal: “Er is nog geen steen gelegd, en toch is de bewegwijzeringsontwerper al betrokken. Dat is vroeg, maar dat is een bewust besluit. Door nu al over bewegwijzering na te denken, kunnen we de ICT-systemen van het nieuwe ziekenhuis direct goed inrichten. Namen van afdelingen worden al vroeg vastgelegd in ICT-systemen; als je die namen achteraf wilt veranderen, gaat dat gepaard met flinke meerkosten. En als je ze niet aanpast, dan sijpelt zo’n foute benaming door tot in de communicatie met de patiënt. Die krijgt dan bijvoorbeeld een uitnodiging waarop een andere naam staat dan die gebruikt wordt op de bordjes in het ziekenhuis. Door dus al vroeg in het proces een expert te betrekken die een strategie ontwerpt voor de bewegwijzering kunnen we dat soort verwarring voorkomen.” Martijn Geerdes is zo’n expert: hij heeft, nationaal en internationaal, al heel wat gebouwen voorzien van bewegwijzering: ziekenhuizen, luchthavens, havens, stations, bibliotheken.
Inhoud en conventies
Het maken van een bewegwijzeringsstrategie start met het verzamelen van informatie, vertelt Martijn. “We praten onder meer met zorgmanagers, mensen van ICT, Facilitair Beheer, Communicatie en de afdeling Digitaal Aanmelden. Met als doel: inzicht verkrijgen in hoe het ziekenhuis functioneert. Vanuit het perspectief van de bezoekers tekenen we de nieuwe plattegrond heel gedetailleerd in: de routes vanaf de entree tot aan alle mogelijke bestemmingen. Zo zien we ook duidelijk op welke plekken bezoekers beslissingen moeten nemen, bijvoorbeeld of ze naar links of rechts moeten of de trap of lift moeten nemen.”
Wanneer de inhoud helder is, moet die logisch geordend worden. “Daarbij gaan we uit van conventies”, zegt Martijn. “We sluiten zoveel mogelijk aan bij de verwachtingen van bezoekers.” Jessica geeft een voorbeeld: “Iedereen vindt het logisch dat nummers van links naar rechts oplopen. In de strategie zorg je er dus voor dat mensen na binnenkomst naar links moeten voor de lagere nummers en naar rechts voor de hogere nummers.”
Bezoekersreis
Het nieuwe ziekenhuis wordt compacter dan het huidige. In het bestaande ziekenhuis hebben alle specialismen hun eigen routenummer, maar straks gaan afdelingen de beschikbare ruimtes veel meer met elkaar delen. Zo kunnen we flexibel plannen en zorgen we er bijvoorbeeld voor dat ruimtes niet onnodig leegstaan. Voor de bezoekers betekent dat dat zij vanuit de centrale hal niet meer naar een afdeling worden geleid, maar een route met een bepaalde code moeten volgen. Martijn legt uit hoe dat zal gaan: “Voordat ze naar het ziekenhuis komen, kunnen patiënten al online inchecken. Ze krijgen dan een dagticket met QR-code op hun telefoon. Daarop staat onder meer het routenummer dat ze moeten volgen om bij hun afspraak te komen. Bij aankomst in het ziekenhuis leidt die route hen naar een wachtruimte waar ze hun dagticket kunnen scannen. Vervolgens zien ze op beeldschermen in de wachtruimte hun oproepnummer staan en het specialisme waar ze hun afspraak hebben.”
Bevestiging
Doordat ze hun afspraak op de beeldschermen zien, weten bezoekers dat ze goed zitten. “Die bevestiging is belangrijk; dat geeft een rustig en comfortabel gevoel”, aldus Martijn. “Een goede bewegwijzering draagt bij aan het welbevinden van bezoekers. We bevestigen dan ook op verschillende momenten waar zij zich bevinden: bij aanvang van de route, onderweg op sleutellocaties waar ze bijvoorbeeld moeten afslaan of naar een andere verdieping moeten. En natuurlijk bij de eindbestemming.” Jessica: “Mensen vinden het fijn om eigen regie te hebben; om te weten dat ze zelf hun weg kunnen vinden – naar binnen en ook weer naar buiten. Bewegwijzering helpt daarbij: die moet bezoekers niet alleen brengen waar ze moeten zijn, maar hen onderweg ook vaak
geruststellen.”
Speciale doelgroepen
Daarvoor worden niet alleen beeldschermen gebruikt, maar bijvoorbeeld ook goed leesbare en duidelijke routebordjes op de juiste plekken. Jessica: “En Martijn heeft ons geadviseerd om zogenaamde landmarks te laten ontwerpen voor locaties waar mensen zich lastig kunnen oriënteren, bijvoorbeeld kruisingen of lange gangen. Die landmarks zijn extra herkenningspunten die mensen – vaak onbewust – registreren en kunnen gebruiken om zich te oriënteren.” Bij de bewegwijzering wordt ook gedacht aan bijzondere doelgroepen. Martijn: “Bepaalde routes worden veel gebruikt door kinderen. Zij navigeren op een andere manier dan volwassenen en daar houden we graag rekening mee. Dat betekent dat we voor hen iets extra’s gaan doen in de bewegwijzering; naast de codes van de routes brengen we dan bijvoorbeeld illustraties aan die de kinderen kunnen volgen.” Jessica: “Op eenzelfde manier houden we ook rekening met laaggeletterden: de meest gezochte bestemmingen gaan we ondersteunen met symbolen – ook weer náást de routecodes. We willen graag dat alle bezoekers makkelijk en zelfstandig hun weg kunnen vinden in het ziekenhuis.”
Bijdragen aan welbevinden
Martijn heeft al veel gebouwen voorzien van bewegwijzering. Wat is er specifiek aan een ziekenhuis? “Nou, hier heb je bijvoorbeeld spoedroutes: die hebben andere ingangen en gaan daarna over op reguliere routes. En er zijn nachtroutes, waarbij een deel van het gebouw is afgesloten. Die speciale routes willen we zoveel mogelijk ondersteunen met de normale bordjes en met de juiste instructies op de juiste momenten.
Een ziekenhuis is complex; dat maakt het een mooie uitdaging. Bovendien: bewegwijzering is een dienstbare discipline; ik zet die graag in om bij te dragen aan het welbevinden van ziekenhuispatiënten, -bezoekers en -medewerkers.” Jessica – die als projectmanager ook betrokken is geweest bij nieuwbouwprojecten van veel andere ziekenhuizen – beaamt dat. “Als je op tijd begint, kun je ontwerpers laten samenwerken. Samen bereiken zij meer dan de som der delen. Zo krijg je een ziekenhuis met fijne en overzichtelijke ruimtes, waar iedereen goed de weg kan vinden.”
Laatst bijgewerkt op: 07 oktober 2024
