Lichaam ter beschikking van de wetenschap

Wie zijn lichaam ter beschikking stelt van de wetenschap, schenkt dit na overlijden aan het anatomisch instituut (medische faculteit) van een universiteit. Het lichaam wordt dan gebruikt voor medisch-wetenschappelijk onderwijs en onderzoek. Studenten leren zo veel over de bouw van het menselijk lichaam. Daarnaast gebruiken medisch specialisten lichamen bij het ontwikkelen van nieuwe operatietechnieken.

Geen afscheidsplechtigheid of uitvaart

Het lichaam wordt niet teruggegeven aan de nabestaanden. Na het overlijden wordt het lichaam direct, door een uitvaartondernemer, naar het anatomische instituut gebracht, er is dus geen afscheidsplechtigheid of uitvaart. Bij aanname van het lichaam door de medische faculteit, zijn de kosten van vervoer voor rekening van de universiteit.

Overigens dient men er rekening mee te houden dat het ter beschikking stellen van een stoffelijk overschot niet altijd betekent dat dit wordt uitgevoerd. Bijvoorbeeld als iemand in het buitenland overlijdt en soms is het aanbod van overledenen te groot voor een anatomisch instituut. Dan moet er toch een begrafenis of crematie plaatsvinden.
Het lichaam ter beschikking van de wetenschap stellen is iets heel anders dan orgaan- of weefseldonor worden.

Codicil

Wilt u uw lichaam ter beschikking van de wetenschap wilt stellen, dan moet u in ieder geval een zogenaamd ‘codicil’ maken in overleg met het anatomisch instituut. Dit is een eigenhandig geschreven verklaring, ondertekend en met datum, waarin staat dat u uw lichaam ter beschikking wil stellen van de wetenschap. Dit codicil wordt bewaard op het anatomisch instituut. U krijgt zelf een kopie en ook de huisarts ontvangt een kopie.

Procedure

Na overlijden moet het lichaam binnen 24 uur bij de medische faculteit zijn waarmee een overeenkomst is gesloten. Dan begint het conserveren van het lichaam. Bij het balsemen laten ze via de liesslagader ongeveer 15 liter conserveervloeistof in de bloedvaten lopen. Via de bloedvaten komt het bij de cellen terecht en daar zorgt het mengsel dat het proces van ontbinding wordt gestopt. Ook voorkomt het dat het lichaam zijn vorm verliest. Na het balsemen wordt het lichaam gekoeld opgeslagen en blijft het ten minste vier maanden liggen. Meestal wordt het pas na een jaar gebruikt. Alles van het lichaam wordt gebruikt. Ongeveer 90% van de stoffelijk overschotten dient onderwijsdoelen. Op de overige 10% proberen chirurgen nieuwe operatietechnieken uit. (bron: wetenschap gebruikt lichaam efficiënt, NAP)

Anatomische instituten

Als u besluit uw lichaam na uw dood ter beschikking van de wetenschap te stellen, kunt u contact opnemen met een van de 8 anatomische instituten van de universiteiten.
In onze regio is dat de 

• Medische Faculteit van Nijmegen, tel. (024) 361 33 41

Elk instituut heeft zijn eigen aannamebeleid. Bij sommige instituten is er een (tijdelijk)  opnamestop. Er kan ook een postcodegebied geldig zijn en sommige instituten hanteren ook aanvullende grenzen voor bijvoorbeeld leeftijd.