De nieuwe Donorwet

Donorregister

Isolde van Wessel legt kort uit wat de belangrijkste verandering is door de nieuwe Donorwet. “Voorheen golden in principe alleen de mensen die zich hadden geregistreerd in het Donorregister als mogelijke donor. Onder de nieuwe wetgeving is dat anders. Iedereen vanaf achttien jaar die nog geen keuze in het Donorregister  vastgelegd heeft, heeft een brief gekregen met het verzoek om zich in het Donorregister te registreren.

In het Donorregister kun je kiezen uit drie mogelijkheden: ja, nee of laat beslissing over aan een (specifi eke) nabestaande. Wie zich na die brief niet registreert, krijgt na verloop van tijd een tweede brief. En, als men geen keuze maakt, volgt er een derde brief en komt men in het Donorregister met geen bezwaar tegen donatie.”

“Veel nabestaanden vinden het fijn dat hun overleden dierbare iets kan betekenen voor een ander."

Gesprek met nabestaanden

Jolanda Winnemuller legt uit wat voorgaande inhoudt. “Ja betekent dat je bereid bent te doneren. Stel deze persoon ligt in het ziekenhuis en overlijdt (of gaat overlijden). De arts checkt dan (via een beveiligde procedure) wat deze persoon in het Donorregister heeft ingevuld. Staat daar ja, dan vindt donatie in principe plaats. Wel bespreekt de arts deze uitslag van de raadpleging met nabestaanden/naasten en stelt daarbij de wens van de overledene centraal. Op basis van dit gesprek beslist de arts tot wel of niet doneren.”
En wat als de patiënt nee heeft ingevuld in het Donorregister?  Dan blijft het nee. Er vindt dan geen donatie plaats”, antwoordt Isolde van Wessel. “Staat er laat beslissing over aan (specifi eke) nabestaande, dan laat de arts de beslissing over aan de nabestaanden/naasten of, indien van toepassing, aan de door de donor aangewezen nabestaande.” 
En als er geen bezwaar staat? “Juridisch gezien geldt geen bezwaar als ja. En dan gaat dezelfde procedure in als bij ja, dus een gesprek met de nabestaanden/ naasten.”

Nauwgezette procedures

De principes zijn eenvoudig, maar de praktijk kan ingewikkeld zijn en kent nauwgezette procedures. “Zo omschrijft de wet exact met welke nabestaanden/naasten de arts het gesprek aan moet gaan en met welke niet”, illustreert Jolanda Winnemuller. “Bij een orgaandonatie betreft het vaak patiënten die plotseling ziek zijn geworden of een ongeval hebben gehad. Dat maakt het veelal zwaarder en emotioneler voor de familie. Als orgaandonatiecoördinator kan ik de arts dan bijstaan door zelf ook met de nabestaanden te praten.”

De praktijk leert gelukkig dat donatie zelden tot conflicten leidt tussen nabestaanden of tussen nabestaanden en arts, weten de beide donatiecoördinatoren. “Veel nabestaanden vinden het fijn dat hun overleden dierbare iets kan betekenen voor een ander. In het geval van orgaandonatie kan het zelfs levensreddend zijn. Bij weefseldonatie gaat het om levenskwaliteit.”

Weefsel- en  orgaandonatie

Bij weefseldonatie gaat het bijvoorbeeld om ogen, huid, hartkleppen, bot, pezen en bloedvaten. Weefsel voor donatie kan na overlijden worden weggenomen, en dan wel binnen een bepaalde tijd. Vanuit de landelijke organisatie WUON komt een zogeheten explantatieteam naar het ziekenhuis om het weefsel uit te nemen. WUON staat voor Weefsel Uitname Organisatie Nederland.

Bij orgaandonatie kan het gaan om hart, longen, nieren, lever, alvleesklier en in een enkel geval de dunne darm. Het proces rond een orgaandonatie is uitgebreider. Zodra duidelijk is dat een patiënt gaat overlijden en donatie in beeld kan komen, komt een regionaal werkende orgaandonatiecoördinator naar het ziekenhuis, om samen met het medisch team op de intensive care het proces goed te laten verlopen.

Zie ook: Orgaan en weefseldonatie

‘Door donornier  vrijheid terug’

Edith van Koot (61) uit Dinxperlo kreeg eind mei 2020 een donornier. “Ik was al jaren nierpatiënt. Ik heb eerst zeven jaar lang buikspoeling thuis  kunnen doen. Daarna moest ik overstappen naar hemodialyse, die ik drie jaar lang gekregen heb. Daarvoor moet je drie ochtenden per week naar het ziekenhuis.”

Ineens was het zo ver: er was een donornier voor Edith van Koot. “De transplantatie vond plaats in het Radboudumc. Door een complicatie moest ik twee keer geopereerd worden. Maar daarna ging het goed. Ik ben erg blij met mijn donornier. Ik moet wel veel medicatie nemen, maar ik hoef nu niet meer drie keer per week voor dialyse naar het ziekenhuis. Dankzij deze donornier heb ik mijn vrijheid weer terug.”